Kichasz i łzawią Ci oczy? Musisz koniecznie poznać ten kalendarz
Pylenie drzew, traw i krzewów to naturalny element cyklu życiowego roślin, jednak dla alergików wiąże się z uciążliwymi dolegliwościami – katarem, dusznościami czy podrażnieniem oczu. Dla osób z alergią wziewną przygotowaliśmy kalendarz pylenia, który pomoże lepiej zaplanować codzienne aktywności wiosną i latem, w zależności od regionu Polski.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym są alergeny i jak wygląda alergia wziewna?
Alergia wziewna to reakcja organizmu na drobne cząsteczki unoszące się w powietrzu, które wdychamy każdego dnia. Najczęściej są to pyłki traw, chwastów i drzew, ale uczulenie może wywołać również sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego, wełna, pierze, a także zarodniki grzybów i pleśni. Podczas gdy niektóre alergeny można ograniczyć poprzez higienę i unikanie kontaktu ze zwierzętami, z sezonowym pyleniem trudno walczyć – to naturalne zjawisko, które trudno całkowicie ominąć. Dlatego właśnie tak przydatny jest kalendarz pylenia, który wskazuje, kiedy i gdzie można spodziewać się największego stężenia pyłków, szczególnie tych wywołujących najsilniejsze reakcje uczuleniowe.
Na intensywność pylenia wpływa także pogoda. Wysokie stężenia pyłków pojawiają się głównie w ciepłe, suche i wietrzne dni, które najczęściej występują od późnej wiosny do końca lata. Z kolei w dni wilgotne i bezwietrzne ryzyko kontaktu z alergenami znacznie maleje. Sezon pylenia w Polsce zazwyczaj zaczyna się w kwietniu i trwa aż do września, choć pierwsze objawy mogą pojawić się już wcześniej, zwłaszcza u osób szczególnie wrażliwych.
Typowe objawy alergii wziewnej to:
wodnisty katar i częste kichanie,
zatkany nos i uczucie swędzenia,
zaczerwienione, łzawiące oczy,
a czasem także reakcje skórne, takie jak pokrzywka, obrzęk czy nasilenie atopowego zapalenia skóry (AZS).
Nie każdy pyłek działa na alergików tak samo. W Polsce do roślin o wysokim znaczeniu klinicznym (zk) zalicza się m.in. brzozę, olchę, bylicę oraz trawy. Każda z tych roślin ma inną porę kwitnienia, co oznacza, że dla niektórych alergików zagrożenie występuje niemal przez cały sezon. Dlatego tak ważna jest wiedza nie tylko o tym, kiedy i co pyli, ale również o dostępnych metodach leczenia i łagodzenia objawów – o czym opowiemy dalej.
Sprawdź także: To częsty problem na wakacjach. Tak sobie z nim szybko poradzisz!
Kalendarz pylenia roślin w Polsce
Najbardziej popularne są leki antyhistaminowe, które blokują reakcję organizmu przypominającą przeziębienie. Przede wszystkim łagodzą katar i łzawienie. Powszechnie dostępnym najprostszym lekiem na lekką alergię jest wapno (calcium) krystaliczne lub specjalne wapno dla alergików.
Leki przyjmuje się podczas sezonu pylenia. Niestety nie zapewniają one odporności, czyli nie leczą samego uczulenia. Można złagodzić objawy alergii, stosując immunoterapię. Do takiego leczenia powinien zakwalifikować pacjenta specjalista.
Częścią leczenia zawsze jest unikanie alergenów. Dlatego osoby, które używają środków antyhistaminowych i są w trakcie terapii, też powinny mieć pod ręką kalendarz kwitnienia. Poza tym dzięki kalendarzowi m.in.: łatwiej sprawdzą, czy terapia działa, kiedy jednak przebywanie w miejscu, gdzie rosną uczulające rośliny, okaże się nieuniknione.
Kalendarz i mapa pylenia dla alergików
Dobry kalendarz pylenia dla alergików powinien przedstawiać schemat kwitnienia poszczególnych drzew i traw w postaci tabeli i mapy. Tabela informuje nas o okresach pylenia poszczególnych roślin w Polsce. Mapa pyleń pomaga zorientować się jakie rośliny i w którym miejscu spotkamy w większym natężeniu. Jeżeli unikamy brzozy lub pokrzywy, to lepiej wiedzieć gdzie jest szansa na duże stężenie ich pyłków, a gdzie nie ma ich wcale.
| Rośliny | Znaczenie kliniczne | Czas pylenia | Największe stężenie pyłków |
|---|---|---|---|
| Olcha | wysokie | luty-marzec | drugi tydzień lutego do połowy marca |
| Brzoza | wysokie | koniec marca - kwiecień | kwiecień |
| Trawy | wysokie | koniec kwietnia do końca września | koniec maja – połowa lipca |
| Bylica | wysokie | lipiec do początku października | koniec lipca – połowa sierpnia |
| Alternaria (grzyby) | wysokie | kwiecień do początku października | koniec czerwca – połowa sierpnia |
| Leszczyna | średnie | koniec stycznia do końca marca | - |
| Dąb | średnie | połowa kwietnia do połowy maja | koniec kwietnia – początek maja |
| Szczaw | średnie | maj do końca sierpnia | - |
| Komosa | średnie | połowa czerwca do końca września | - |
| Ambrozja | średnie | połowa sierpnia do połowy października | - |
| Cladosoprium (grzyby) | średnie | połowa marca do końca listopada | połowa maja – koniec września |
| Topola | niskie | połowa marca do połowy kwietnia | koniec marca – początek kwietnia |
| Babka | niskie | połowa maja do połowy września | - |
| Pokrzywa | niskie | połowa maja do końca września | połowa czerwca – koniec sierpnia |
Jak widać, oprócz roślin, alergikom w Polsce mogą zagrażać pylące grzyby. Z powyższego kalendarza alergika można korzystać orientacyjnie. Jeżeli chodzi o dokładną mapę pyleń, to przygotowuje się ja osobno na każdy rok. W zależności od tego, jaki był rok, czy w danym miejscu więcej padało, czy panowała susza, kalendarz kwitnienia będzie się trochę różnił. W dłuższych odcinkach czasu może też ulegać zmianie szata roślinna w poszczególnych częściach kraju. Dlatego mapa pyleń z 2000 roku może być zupełnie nieaktualna w 2021.
Sprawdź także: W domu zdarzył Ci się ten drobny wypadek? Musisz poznać zasady pierwszej pomocy!
Co robić podczas pylenia?
Dzięki kalendarzowi pylenia osoby z alergią mogą unikać miejsc i okresów, w których stężenie pyłków w powietrzu jest najwyższe. Dotyczy to zwłaszcza roślin o silnym działaniu uczulającym, takich jak brzoza czy olcha. W przypadku traw, które są obecne niemal wszędzie, często konieczne jest wspomaganie się lekami, ponieważ unikanie kontaktu z pyłkami bywa bardzo trudne.
Przed rozpoczęciem sezonu pylenia warto zaopatrzyć się w leki przeciwhistaminowe, które łagodzą objawy uczulenia. Jeśli sięgamy po nowy preparat, dobrze jest zapoznać się z ulotką lub skonsultować się z farmaceutą.
Podczas aktywności na świeżym powietrzu, takich jak jazda na rowerze czy spacery w czasie pylenia, pomocna może być maseczka ochronna. Specjalne maski dla alergików z filtrami przeciwpyłkowymi są dostępne w aptekach, sklepach sportowych i internetowych, a ich stosowanie może znacznie ograniczyć kontakt z alergenami.
Porady dla uczulonych
Kalendarz pylenia to pomocne narzędzie, które daje większe poczucie kontroli – zwłaszcza podczas spacerów, wycieczek czy jazdy na rowerze. Dobrze zarządzana alergia nie przeszkadza w aktywnym stylu życia, ale zaniedbanie objawów może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak przewlekła astma. Dlatego warto obserwować reakcje organizmu i reagować na pierwsze sygnały.
Objawy alergii mogą pojawić się nie tylko w czasie kwitnienia roślin. Równie uciążliwe bywają uczulenia na zarodniki grzybów, np. cladosporium. Tego typu alergie częściej rozwijają się u osób dorosłych, nawet jeśli wcześniej nie miały podobnych problemów. Uczulenie na grzyby może osłabiać organizm, sprzyjać częstym infekcjom i przypominać objawy przeziębienia – szczególnie wtedy, gdy na zewnątrz robi się ciepło, ale nie ma jeszcze sezonu grypowego. Poza katarem mogą pojawić się także duszności, kaszel, objawy astmy, a w niektórych przypadkach także problemy skórne.
W przeciwieństwie do pyłków roślin, które unoszą się w suchych i wietrznych warunkach, zarodniki grzybów rozwijają się w środowiskach wilgotnych i źle wentylowanych. Dlatego tak ważne jest utrzymanie czystości w łazienkach, wentylatorach i klimatyzacji.
Korzystanie z kalendarza alergika pozwala lepiej rozpoznać, co może być źródłem naszych dolegliwości. Jeśli zauważymy, że nasze złe samopoczucie pokrywa się z okresem pylenia konkretnej rośliny lub grzyba, warto wykonać testy alergiczne, by zyskać pewność i dobrać odpowiednie leczenie.
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się stanu zdrowia, koniecznie wybierz się jak najszybciej do lekarza! Powyższe porady są tradycyjnymi, domowymi metodami leczenia, a nie popartą badaniami naukowymi wiedzą medyczną. Stosowanie ich nie może być zatem alternatywą dla skorzystania ze standardowych usług medycznych i konsultacji lekarskich!
Sprawdź także: Kochają je niemal wszyscy. Jaką mąkę do nich wybrać?