Jaka jest temperatura topnienia złota i srebra?
Zarówno srebro, jak i złoto należą do metali szlachetnych, które od wieków cenione są za swoje właściwości. Wykorzystywano je do wyrobu biżuterii, jako środek płatniczy, a także w medycynie i kosmetyce. Metale szlachetne wyróżniają się wysoką odpornością na działanie czynników zewnętrznych, co czyni je wyjątkowo trwałymi. Topienie srebra i złota ma wiele zastosowań – od tworzenia odlewów po wzmacnianie stopów metali. Poznaj kluczowe informacje na temat temperatury topnienia tych cennych surowców.
Z tego artykułu dowiesz się:
Po co topi się srebro i złoto?
Topienie i przetapianie złota oraz srebra jest często niezbędnym elementem obróbki tych metali – zarówno podczas przygotowywania surowca, jak i przerabiania istniejących ozdób lub resztek kruszcu.
Złoto i srebro pozyskuje się głównie metodami górniczymi, wydobywając je w postaci rud. Następnie metale te są oddzielane od rudy za pomocą procesów mechanicznych i chemicznych. Przykładowo, rudy złota mieli się w specjalnych młynach, a później metal jest wytrącany chemicznie lub metodą elektrolizy, a następnie przetapiany w sztaby.
Jubilerzy wykorzystują proces topienia metali szlachetnych do tworzenia ozdób. Ponieważ czyste złoto jest zbyt miękkie, aby formować z niego trwałe kształty, podczas topienia dodaje się do niego inne pierwiastki, tworząc mocniejsze stopy.
Dodatkowo możliwe jest odzyskiwanie resztek złota i srebra z odpadów elektronicznych lub pozostałości po obróbce jubilerskiej. Te drobne fragmenty można przetopić i ponownie wykorzystać do produkcji biżuterii.
Najczęściej, gdy pytamy o temperaturę topnienia złota i srebra, mamy na myśli właśnie procesy związane z przetwarzaniem surowców lub ponownym wykorzystaniem metali.
Sprawdź także: Czy do złożenia reklamacji potrzebny jest paragon? Poznaj swoje prawa
Jaka jest temperatura topnienia złota i srebra?
Dokładna temperatura topnienia metali szlachetnych zależy oczywiście od metalu. Zależy też od tego, czy jest to czysty pierwiastek, czy z domieszką. Na początek odpowiemy na pytanie, jaka jest temperatura topnienia złota i srebra w czystej postaci.
Temperatura topnienia czystego złota jest bardzo wysoka, wynosi aż 1064,18 °C. Podobnie jest ze srebrem. Dokładna temperatura jego topnienia wynosi 961,78°C. W obu przypadkach są to temperatury trudne do uzyskania w warunkach domowych. Dodatkowo przerabianie srebra i złota wymaga odpowiednich narzędzi i środków chemicznych. Mimo to zorganizowanie domowego warsztatu nie jest niemożliwe.
Temperatura topnienia srebra i złota zależy w dużej mierze od ich próby, czyli zawartości czystego metalu w stopie. Ogólna zasada mówi, że im więcej domieszek, tym niższa temperatura topnienia, choć zależy to również od rodzaju dodanego metalu. Przykładowo, popularna w jubilerstwie próba srebra 925 (92% czystego srebra) topi się w temperaturze około 889°C. Jeśli zawartość srebra spadnie poniżej 90%, temperatura topnienia może wynosić mniej niż 770°C.
Aby prawidłowo przetapiać metale szlachetne, należy znać nie tylko ich temperatury topnienia, ale także odpowiednie techniki przetapiania, zwłaszcza gdy planujemy dodać domieszki. Ponieważ różne metale mają odmienną temperaturę topnienia, ich dodawanie odbywa się w określonej kolejności. Przykładowo, stapiając złoto z srebrem i miedzią, najpierw dodaje się złoto, a miedź dopiero później.
Znajomość temperatur topnienia i reakcji między metalami to klucz do tworzenia trwałych i wartościowych stopów. Choć podstawowe informacje mogą wystarczyć do amatorskiego przetapiania, osoby planujące bardziej zaawansowane prace powinny dokładnie poznać właściwości poszczególnych metali i ich wpływ na końcowy efekt.
Sprawdź także: Pojawia się w całym kraju, ale mało kto wie, jak powstaje
Co oznacza próba metali szlachetnych?
Zaczynając swoją przygodę z metalami szlachetnymi, możemy być trochę zagubieni w tematyce prób i ich wartości.
Złoto jest miękkim metalem. Łatwo poddaje się obróbce, ale tworzenie ozdób z czystego złota jest niepraktyczne. Dlatego dodaje się do niego trochę innych metali. Najczęściej jest to miedź lub srebro. Dodawanie różnych pierwiastków wpływa też na kolor stopu, co można wykorzystać w zdobnictwie.
Ilość czystego złota w stopie decyduje o jego oznaczeniu. Przykładowo, próba 585 oznacza, że zawiera ona 58,5% czystego złota. Jest to cenna, ale jednocześnie trwała mieszanka. Liczba w oznaczeniu próby wskazuje procentową zawartość złota z dokładnością do jednego miejsca po przecinku – np. próba 960 zawiera 96% złota, a próba 417 to 41,7% czystego metalu.
W przypadku srebra oznaczenia działają na tej samej zasadzie, choć jego stopy wymagają mniej domieszek, by zachować trwałość. Dlatego częściej spotyka się wyższe wartości prób, jak np. 925, która zawiera 92,5% czystego srebra.
Pojęcia takie jak „złoto 585” (14-karatowe) czy „złoto 750” (18-karatowe) odnoszą się do starej skali karatowej, mierzącej zawartość złota w skali od 1 do 24. Złoto 24-karatowe to niemal czysty kruszec o zawartości ok. 99,9%.
W Polsce funkcjonuje również oficjalna skala probiercza, gdzie próba 0 oznacza niemal czyste złoto (24-karatowe), a próba 6 – złoto 8-karatowe o zawartości 33,3% złota. Tabela z takimi oznaczeniami ułatwia odczytanie zawartości złota w danym stopie.
| Numer według cech probierczych | Oznaczenie w systemie karatowym | Procent zawartości złota | Próba w promilach |
|---|---|---|---|
| 0 | 24 | 99,99 | 999 |
| 1 | 22 | 96 | 960 |
| - | 20 | 91,6 | 916 |
| 2 | 18 | 75 | 750 |
| 3 | 14 | 58,50 | 585 |
| 4 | 12 | 50 | 500 |
| - | 10 | 41,70 | 417 |
| 5 | 9 | 37,50 | 375 |
| 6 | 8 | 33,30 | 333 |
Przetapianie srebra i złota wymaga trochę nakładów. Jest jednak możliwe przeprowadzanie go w warunkach domowych. Trzeba tylko rozumieć jak postępować z tymi metalami i domieszkami innych metali.
Sprawdź także: To może się przytrafić każdemu. Lepiej wiedzieć, co zrobić