Te cechy pozwolą Ci rozpoznać, czy masz do czynienia z oryginalnym bursztynem
Polskie wybrzeże od wieków słynie z bursztynu, przez co powstał znany szlak bursztynowy. Bursztyn ceniony jest nie tylko za swoje walory estetyczne, ale także za właściwości prozdrowotne. Choć na plażach rzadko można znaleźć bursztyn, znacznie częściej spotykamy gotowe wyroby jubilerskie z tym surowcem. Jak jednak rozpoznać, czy mamy do czynienia z prawdziwym bursztynem, a nie jego sztuczną imitacją? Podpowiadamy, jak odróżnić naturalny bursztyn i sprawdzić autentyczność biżuterii.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak wygląda prawdziwy bursztyn?
Bursztyn od lat cieszy się popularnością zarówno jako ozdoba, jak i cenny element biżuterii. Poza walorami estetycznymi posiada również właściwości prozdrowotne. Choć bałtycki bursztyn można znaleźć na plaży, nie jest to łatwe zadanie. Najczęściej decydujemy się na zakup gotowych wyrobów jubilerskich. Kupując biżuterię w renomowanym sklepie, mamy pewność, że jest ona wykonana z prawdziwego bursztynu. Warto jednak wiedzieć, jak rozpoznać autentyczny bursztyn, szczególnie jeśli decydujemy się na zakup z niepewnego źródła lub od znajomych.
Nie zawsze łatwo odróżnić naturalny bursztyn od jego sztucznych odpowiedników, przetworzonego bursztynu czy kopalu. Dlatego znajomość cech charakterystycznych prawdziwego bursztynu bałtyckiego może okazać się bardzo przydatna. Warto zdobyć tę wiedzę, podobnie jak dobrze jest wiedzieć, jak wyparzyć słoiki na przetwory czy zaostrzyć nożyczki.
Bursztyn, znany również jako jantar lub amber, to kopalna żywica drzew iglastych. Znajdowany jest w różnych regionach świata, m.in. w Ameryce Południowej, Afryce czy Nowej Zelandii. Szczególnie cenny jest jednak bursztyn bałtycki, którego największe złoża znajdują się w rejonie Morza Bałtyckiego, zwłaszcza w Obwodzie Kaliningradzkim. Co ciekawe, bursztyn występuje także w miejscach oddalonych od morza, takich jak Kurpie.
Bursztyn tworzy nieregularne bryłki, a największy znaleziony okaz ważył niemal 10 kg. Przybiera różne kolory i stopnie przezroczystości – najczęściej spotykany jest bursztyn żółty, ale występują także odmiany czerwone i zielonkawe. Najciekawszą cechą bursztynu są inkluzje – zatopione w żywicy owady, rośliny, a czasem nawet drobne płazy, gady czy ptaki. Znaleziska tego typu stanowią cenne źródło informacji dla naukowców.
Bursztyn można znaleźć na plaży, zwłaszcza po zimowych sztormach, które wyrzucają na brzeg większe ilości tego minerału. Istnieją również specjalne metody poławiania bursztynu, a w niektórych miejscach wydobywa się go z ziemi metodą wypłukiwania lub w kopalniach odkrywkowych.
Sprawdź także: Jesteś na diecie? Ten popularny trunek może zrujnować Twoje starania
Jak odróżnić prawdziwy bursztyn od sztucznego?
Mało kto wie, że bursztyn może być modyfikowany przez człowieka. Tworzy się również bursztyn syntetyczny. Na świecie istnieje kilkadziesiąt rodzajów żywic kopalnych. Jednak tylko bursztyn bałtycki nosi nazwę bursztynu i jest wykorzystywany do wyrobu biżuterii. Jednak większość wyrobów jubilerskich z udziałem bursztynu zawiera bursztyn modyfikowany przez człowieka, szczególnie że minerał ten dość łatwo poddaje się obróbce.
Dostępne są następujące rodzaje bursztynu:
- naturalny,
- prasowany,
- łączony,
- klejony,
- syntetyczny,
- po obróbce termicznej i ciśnieniowej.
Bałtycki bursztyn naturalny spotykamy w wyrobach biżuteryjnych bardzo rzadko. Jest on pokryty rodzajem porowatej kory, która sprawia, że nie wygląda on widowiskowo. Niekiedy bursztyn ten jest lekko szlifowany, tak aby wydobyć jego kolor, lecz utracić jak najmniej jego masy.
Bursztyn modyfikuje się pod wpływem temperatury, która pozwala zmienić jego kolor i przezroczystość. Odpady bursztynu są stapiane lub sprasowywane w większe bryłki. Materiał naturalny jest też sklejany z kilku części. W tych przypadkach mówimy o naturalnym bursztynie.
Co nie jest bursztynem:
- imitacje z tworzywa sztucznego,
- bursztyn klejony, czyli kawałki prawdziwego bursztynu zatopione w żywicy epoksydowej lub poliestrowej,
- kopal.
Niewielu wie, że ciekawą alternatywą dla bursztynu bałtyckiego jest kopal, który również znajduje zastosowanie w produkcji biżuterii. Kopal jest podobny do bursztynu, jednak wyróżnia się większą przezroczystością. Powstaje z kopalin pochodzących z czwartorzędu lub z drzew rosnących w krajach tropikalnych. Jest to surowiec pochodzący ze złóż młodszych niż bursztyn. Najczęściej występuje w Afryce, Nowej Zelandii oraz Ameryce Południowej, gdzie spotyka się wiele jego odmian kolorystycznych.
Kopal różni się od bursztynu właściwościami oraz sposobem obróbki jubilerskiej. Często jest lakierowany, co dodatkowo wpływa na jego wygląd. Ze względu na niższą cenę w porównaniu do bursztynu, kopal jest również wykorzystywany do produkcji werniksów i lakierów.
Sprawdź także: Ile żyje komar? Są różnice w długości życia samic i samców
Jak sprawdzić autentyczność bursztynu?
Niezależnie od tego, czy znaleźliśmy na plaży żółty kamyk, czy planujemy zakup bursztynowej biżuterii, warto sprawdzić jego autentyczność, aby uniknąć oszustwa. Prawdziwy bursztyn wyróżnia się charakterystycznymi cechami – jest ciepły w dotyku, a po potarciu dłonią wydziela przyjemny zapach. Mimo to, rozpoznanie naturalnego bursztynu nie zawsze jest proste. W warunkach przemysłowych wykorzystuje się do tego spektroskopię absorpcyjną w podczerwieni (IRS). Czy jednak istnieją domowe sposoby na sprawdzenie autentyczności bursztynu? Jak odróżnić go od kopalu lub sztucznych imitacji?
Domowe metody sprawdzania bursztynu:
- Metoda solankowa – prawdziwy bursztyn unosi się na powierzchni wody z dodatkiem soli. Niestety ta metoda nie sprawdzi się w przypadku bursztynu oprawionego w biżuterii.
- Metoda elektrostatyczna – pocieramy bursztyn przez około 20 sekund o naturalny materiał, np. wełnę, a następnie przykładamy do niego małe papierki. Autentyczny bursztyn powinien je przyciągnąć.
- Test UV – w świetle ultrafioletowym naturalny bursztyn zmienia barwę na niebieską lub żółto-miodową.
Powyższe metody są bezpieczne i nie uszkodzą bursztynu. Jeśli jednak mamy duży kawałek bursztynu i chcemy go dodatkowo sprawdzić, możemy zastosować test z rozgrzaną igłą. Po wbiciu igły prawdziwy bursztyn wydzieli jasny płomień i charakterystyczny zapach. Jeśli igłę trudno wyciągnąć, a na jej końcu pojawią się ciągnące się nitki, najprawdopodobniej mamy do czynienia z imitacją.
Przy zakupie bursztynu warto wybierać sprawdzone źródła. Niestety, bursztyn stał się obecnie cennym surowcem, dlatego decydując się na tani wyrób z niepewnego źródła, narażamy się na ryzyko zakupu podróbki.
Sprawdź także: Chcesz, by Twój samochód lśnił jak nigdy? Wypróbuj po myciu ten prosty trik