Podejrzewasz kleszcza u dziecka? Zobacz, co należy z tym zrobić
Kleszcze stają się aktywne wiosną i stanowią zagrożenie dla ludzi oraz zwierząt aż do późnej jesieni. W trakcie swojego cyklu rozwojowego przechodzą przez kilka etapów, a do przetrwania potrzebują krwi żywiciela. Szczególnie groźna jest nimfa kleszcza, która – podobnie jak dorosły osobnik – może przenosić poważne choroby. Jeśli zauważysz kleszcza na skórze dziecka, najważniejsze jest jego szybkie i prawidłowe usunięcie, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia boreliozą lub odkleszczowym zapaleniem mózgu. Dowiedz się, jak prawidłowo usunąć kleszcza i jakie objawy mogą pojawić się po ukąszeniu u dziecka.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak wygląda kleszcz u dziecka?
Kleszcz to stawonóg należący do pajęczaków, który może osiągać wielkość nawet 30 mm. W swoim cyklu rozwojowym przechodzi przez stadium larwy i nimfy. Ciemnobrązowa nimfa, mierząca zaledwie 1,5 mm, jest trudna do zauważenia, ale równie groźna jak dorosły osobnik. Kleszcze czekają na swojego żywiciela w trawie i krzewach, wykorzystując wysoce rozwinięty narząd węchu na przednich odnóżach, który pomaga im wykrywać potencjalne ofiary. Ich aparat gębowy, wyposażony w haczyki, ułatwia wbicie się w skórę.
Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, ponieważ pasożyt wytwarza substancje znieczulające, które sprawiają, że jego obecność może pozostać niezauważona przez długi czas. Kleszcz, który napije się krwi, może zwiększyć swoje rozmiary nawet 200 razy. Nimfa po żerowaniu osiąga około 3 mm, a dorosły osobnik staje się duży i okrągły. Często odpada samoczynnie, zanim zostanie wykryty. Kleszcze są niebezpieczne, ponieważ w ich ślinie mogą znajdować się wirusy kleszczowego zapalenia mózgu oraz inne patogeny. Zakażony pajęczak przenosi je na swojego żywiciela, a wirusy i bakterie mogą rozprzestrzeniać się wraz z krwią po całym organizmie.
Szczególnie narażone na ukąszenia są niemowlęta i małe dzieci, u których kleszcze mogą występować w nietypowych miejscach:
- za i wewnątrz ucha, gdzie są trudne do zauważenia,
- w jamie ustnej – na języku, wewnętrznej stronie warg lub policzkach,
- na głowie, zwłaszcza między włosami i w okolicach karku,
- w okolicach miejsc intymnych oraz w pępku,
- na powiekach, co może zaskoczyć rodziców,
- na stopach i między palcami – dzieci biegające boso po trawie są szczególnie narażone na atak kleszczy.
Ze względu na ryzyko przenoszenia groźnych chorób, regularna kontrola skóry dziecka po spacerze jest kluczowa w szybkim wykryciu i usunięciu pasożyta.
Sprawdź także: Zauważyłeś to w sierści kota? Przeczytaj, bo pupil może potrzebować pomocy
Jak wyciągnąć kleszcza u dziecka?
Spośród wielu narzędzi do usuwania kleszczy, szczególnie przydatna jest pęseta punktowa, za pomocą której możemy usunąć kleszcze dorosłe i maleńkie nimfy. Możemy nabyć ją, np. w drogeriach lub sklepach z akcesoriami medycznymi. Pęsetę z cienkimi końcówkami przybliżamy do skóry i ujmujemy nią kleszcza, tuż za jego głową. Następnie przystępujemy do szybkiego usunięcia pasożyta. Czynimy to, wyciągając go do góry, w linii prostej. Usuwanie kleszcza musi być szybkie, by zdenerwowany pajęczak nie zainfekował miejsca wkłucia swoimi wymiocinami. Po wszystkim należy rankę i pęsetę zdezynfekować.
Szybko i bezpiecznie usuniemy kleszcza, stosując tzw. lasso. Dzięki urządzeniu pozbędziemy się mniejszych i większych pasożytów. Działanie lassa polega na wysunięciu przy pomocy przycisku pętelki i umieszczeniu jej wokół odwłoka kleszcza, jak najbliżej ciała dziecka. Następnie zwalniamy przycisk i kierujemy urządzenie prostopadle do skóry. Wyciągamy pajęczaka zdecydowanym ruchem. Miejsce ukąszenia oraz urządzenie dezynfekujemy. Wyeliminowane kleszcze zabijamy.
Nie czekamy z pozbyciem się pajęczaka, nawet jeśli to jest kleszcz u niemowlaka i obawiamy się samodzielnego działania. Im krócej pasożyt będzie przebywał w ciele dziecka, tym mniejsze prawdopodobieństwo zakażenia chorobotwórczymi wirusami i bakteriami. Szukanie fachowej pomocy wydłuży czas żerowania kleszcza. Jeśli nie udało się wyciągnąć całego kleszcza, może dojść do zmian zapalnych i ropnych. W takim przypadku najlepiej udać się po pomoc do lekarza. Nie wolno smarować kleszczy kremami, olejem, roztworami alkoholowymi i innymi specyfikami. Pasożyt, dusząc się, zanieczyści rankę swoimi wymiocinami.
Sprawdź także: Znalazłeś to w sierści psa? Lepiej przyjrzeć się dokładniej
Objawy i choroby u dzieci po ukąszeniu kleszcza
Borelioza to choroba bakteryjna wywołana przez Borrelia burgdorferi, którą najczęściej przenosi kleszcz pastwiskowy – najpowszechniej występujący gatunek w Polsce. Charakterystycznym objawem jest rumień wędrujący, który może pojawić się w ciągu 6 do 60 dni od ukąszenia. Jednak u dzieci symptomy boreliozy nie zawsze są jednoznaczne – nie u każdego pojawia się rumień. Rodzice powinni zwrócić uwagę na nietypowe zachowania, takie jak osowiałość, brak chęci do zabawy oraz objawy grypopodobne, np. bóle głowy, bóle mięśni i szybkie męczenie się nawet po niewielkim wysiłku.
Nie istnieje szczepionka przeciw boreliozie, a leczenie opiera się na terapii antybiotykowej, trwającej około trzech tygodni. U dzieci do ósmego roku życia nie stosuje się doksycykliny, ponieważ może negatywnie wpływać na rozwój kości. Nieleczona borelioza może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowych, uszkodzenie układu nerwowego czy porażenie nerwów twarzowych.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa choroba atakująca ośrodkowy układ nerwowy. U dzieci jej przebieg jest zwykle łagodniejszy niż u dorosłych, a pierwsze objawy mogą pojawić się od 7 do 30 dni po zakażeniu. Początkowo przypominają one grypę – dziecko może odczuwać bóle mięśni i stawów, bóle głowy, osłabienie i zmęczenie. Po kilku dniach choroba może samoistnie ustąpić lub przejść w drugą, znacznie poważniejszą fazę, prowadząc do zapalenia mózgu. U około 20% dzieci rozwijają się wówczas objawy takie jak wysoka gorączka, nudności, sztywność karku, światłowstręt, a w cięższych przypadkach nawet zaburzenia świadomości.
Leczenie KZM polega na podawaniu leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych i zmniejszających obrzęk mózgu. Choroba może powodować długoterminowe powikłania, takie jak uszkodzenie słuchu, problemy neurologiczne, drżenie rąk czy osłabienie fizyczne.
Szczepienie przeciw KZM jest skuteczną metodą profilaktyki i może być podane już rocznemu dziecku. U dzieci do 16. roku życia stosuje się połowę dawki przeznaczonej dla dorosłych. Pełny schemat szczepienia składa się z trzech dawek:
- pierwsza dawka – w dowolnym momencie,
- druga dawka – po 1-3 miesiącach,
- trzecia dawka – po 5-12 miesiącach.
Po zakończeniu cyklu podstawowego konieczne jest przyjęcie dawki przypominającej po trzech latach, a kolejne szczepienia wykonuje się co 3-5 lat.
Jeśli objawy po ukąszeniu kleszcza nasilają się lub stan zdrowia dziecka się pogarsza, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Powyższe informacje mają charakter poglądowy i nie zastępują profesjonalnej diagnozy oraz leczenia medycznego.
Sprawdź także: Byłeś tydzień temu w lesie i zauważasz u siebie te objawy? To powód do zadbania o zdrowie